Zondagmiddag 3 mei speelde Marjo Dames de voorstelling Anna’s oorlog in de Bibliotheek Utrecht. Een indrukwekkend en meeslepende voorstelling, over de verschillende rollen die mensen gespeeld hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog, een voorstelling over zwijgen en verzwijgen en de invloed die dat nu nog steeds heeft op jonge kinderen van nu. Een actuele voorstelling met actuele thema’s, gebaseerd op het gelijknamige bekroonde boek van Beatrijs Nolet (kinderjury 2011).

 

In de weken voor 4 en 5 mei hoorde ik van veel mensen hoe ze bezig zijn met het oorlogsverleden van hun ouders, ooms en tantes en hun zwijgen daarover, en hoeveel moed het vraagt om dit bespreekbaar te maken. Dat onderstreept voor mij weer hoe actueel en belangrijk deze voorstelling is voor ons en onze kinderen. 

In de Centrale hal van de Bibliotheek Utrecht zitten een 30-tal ouders met kinderen in de zaal. Het decor bestaat uit een grote houten kerkdeur waarop een bord hangt met het woord “schande” erop, en twee grote oude stoelen, Marjo vertelt en speelt het verhaal over Anna:

 

Anna, een 11 jarig meisje anno nu, dat met haar ouders op een woonboot een eind buiten het dorp woont. Als Anna in die verlaten uithoek ineens een buurjongen van haar eigen leeftijd krijgt, is ze dolblij. Maar haar ouders verbieden haar om met die jongen om te gaan. ‘Dat kun je maar beter niet weten’ en ‘Dat vertellen we je nog wel eens’ krijgt ze te horen.

Samen met haar nieuwe buurjongen Borre gaat Anna op onderzoek uit. Een speurtocht langs verzwegen familieverhalen uit de Tweede Wereldoorlog volgt. Verhalen over Anna’s opa Job en zijn Joodse familie die ineens niet meer welkom waren in hun eigen land, over hoe de ouders van opa Job omkwamen, en over de overgrootvader van Borre die ‘fout’was in de oorlog. Omdat er onopgeloste raadsels blijven, breken Anna en Borre in bij Anna’s overgrootmoeder die een kamer vol naslagwerken heeft, ze worden betrapt… En dan leren ze over helden, verraders en over hun eigen verantwoordelijkheden.

 

De voorstelling was weer ontroerend mooi! Ik ben in jaren niet meer zo geraakt door een voorstelling. Naast prachtig spel in een mooie mix van heden, verleden en actualiteit, word ik elke keer weer geraakt door hoe de pijn van het verleden van families nog steeds doorwerkt in het heden. Door de ogen van kind wordt verteld wat een oorlog met mensen doet, en hoe dat drie generaties later nog doorwerkt.

 

“Ik heb deze voorstelling gemaakt, omdat wij 70 jaar bevrijding herdenken”, vertelt Marjo Dames, “en ik wil de brug slaan naar het nu. Dit verhaal vertelt vanuit de ogen van een kind wat een oorlog na 70 jaar nog met mensen doet, hoe ontwrichtend het is, en het verhaal moet nog steeds verteld worden. Er zijn nog steeds overal op de wereld oorlogen, die hetzelfde bewerkstelligen, en ik vind het belangrijk om de pijn van deze alledaagse nieuwsberichten op tafel te leggen.

 

Vanuit welk perspectief kijk jij naar een oorlog ? Wat zou ik zelf doen als ik in zo’n oorlogssituatie zou komen, en zie dat Joden worden afgevoerd? In mijn dromen zou ik heldhaftig in actie komen, want ik wil graag goed zijn. Maar wat zou jij doen in zo’n situatie ? Durf je actief te handelen, of kijk je toe en hou je je mond ?”

 

Het verhaal gaat ook over het thema “buitensluiten”, een actueel thema. Als kinderen zien dat op het schoolplein of op straat, een kind gepest of geslagen wordt, wat doe je dan?

 

Reactie van een programmeur op onze presentatiedag

– De oorlog wordt hier verteld vanuit een invalshoek, die heel begrijpelijk is voor een kind of tiener…met eenvoudige attributen wordt een complexe situatie eenvoudig voorgesteld… aangrijpend verhaal, mooi en duidelijk verteld !

Kortom een prachtige en belangwekkende voorstelling die goed op een school past binnen de herdenking van de bevrijding, en aansluit bij de belevingswereld van de kinderen.

Bij de voorstelling is een lesbrief beschikbaar, en qua Culuureducatie sluit de voorstelling aan bij leerlijnen erfgoed educatie, kunsteducatie, literatuur educatie, geschiedenis en maatschappijleer.  En omdat de voorstelling op een boek gebaseerd is werkt het ook leesbevorderend.